جنگل یک بومسازگان طبیعی است. بومسازگان طبیعی به منطقهای ناهمگن گفته می شود که اجزاء تشکیلدهنده آن در زمان و مکان متنوعاند. در حفظ چنین شرایطی، هر گونه دخالت باید با درک صحیح از آن مجموعه و شناخت کامل انجام پذیرد (عابدی، 1385؛ نمیرانیان، 1375).
جنگلهای شمال كشور كه به جنگلهای ناحیه رویشی هیركانی یا خزری- جنگلهای مرطوب شهرت یافتهاند، همچون نواری سبز حاشیه جنوبی دریای خزر و نیمرخ شمالی رشته كوه البرز از آستارا تا گلیداغی را به طول تقریبی 800 كیلومتر و عرض 20 تا 70 كیلومتر و تا ارتفاع 2800 متری از سطح دریا پوشاندهاند و دارای بیش از 80 گونه درختی و 50 گونه درختچهای میباشد (مروی مهاجر، 1384؛ ثابتی، 1373).
جادههای جنگلی از الزامات مدیریت واحد جنگل محسوب میشوند كه در حمل و نقل چوب و استفاده از سایر خدمات جنگل نقش ویژهای را ایفا میكنند (مجنونیان و همكاران، 1387 ؛ پارندس و جونز[1]، 2000؛ گلبارد و بلناپ[2]، 2003). در طراحی و ساخت جادههای جنگلی باید توجه داشت كه به بومسازگان و محیط زیست جنگل آسیب كمتری وارد شود (اكبری و همكاران، 1387). توسعه پایدار و اجرای بهینه طرحهای جنگلداری مستلزم ایجاد شبکه هایی از جادههای اصلی و فرعی میباشد (جمشیدیکوهساری و همکاران، 1387). خاک عمدهترین مصالح ساختمانی راه های جنگلی بوده و در عین حال بستر آن را تشکیل میدهد. پوشش گیاهی استقرار یافته بر روی خاک هر منطقه نشاندهنده پایداری خصوصیات مطلوب فیزیکی و شیمیایی خاک و نیز مساعد شدن شرایط اقلیمی میباشد (کرمی، 1364؛ سهرابی، 1383). احداث جاده در یک منطقه جنگلی کوهستانی در واقع یک دخالت عمده در طبیعت دست نخورده و ناشناخته جنگل بوده و منجر به بهم زدن تعادل طبیعی می شود. به همین خاطر شناخت و آگاهی از ویژگیهای زمین شناسی، ریختشناسی و خاکشناسی منطقهای که جاده از آن عبور می کند از مهمترین عوامل موثر در اتخاذ تصمیمهای مناسب به منظور کاهش هزینه های سنگین ساخت جاده و گزینش شیوه های اصولی در نگهداری و نیز بازسازی راه های جنگلی میباشد (جمشیدیکوهساری و همکاران، 1387؛ مجنونیان و همكاران، 1387). در قسمت تعاریف و مفاهیم در رابطه با جاده جنگلی، گونه توسکا و خاک جنگلی توضیحات کاملتری ارائه می شود.
1-2- مسأله
در بسیاری از مطالعاتی که در کشور ایران انجام شده، رویش درختان مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق به بررسی ویژگیهای خاك جاده و خصوصیات رویشی درختان توسکای موجود در حاشیه جاده و توده داخل عرصه و نیز بالادست و پایین دست جاده و رو و پشت درختان به جاده می پردازد و همبستگی خصوصیات خاک و پارامترهای رویشی نیز بررسی شد. تلاش این تحقیق در جهت یافتن پاسخ برای سوالات زیر میباشد:
1- آیا بین رویش (ارتفاع کل، قطر برابر سینه، شروع شاخه دوانی، تقارن تاج و شادابی) گونه توسکای ییلاقی در حاشیه جادههای جنگلی درجه 1 نسبت به درجه 2 تفاوت معنیداری وجود دارد؟
2- آیا تفاوت معنیداری بین اثر ویژگیهای خاک اطراف جاده و درون عرصه بر رویش درختان توسکا وجود دارد؟
1-3- فرضیات
1- بین تغییر عرض جاده و میزان رویش درختان توسكا حاشیه جاده رابطه معنیداری وجود دارد.
2- اثر تغییرات فیزیکی و شیمیایی خاك در حاشیه جاده بر رویش توسكا معنیدار است.
1-4- اهداف
1- شناسایی مشخصات فیزیکی (بافت، وزن مخصوص، رطوبت) و شیمیائی (pH ،Ec ، آهک، کلسیم، منیزیم، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) خاک در منطقه دارابکلا-مازندران
2- شناسایی وضعیت رویش درخت توسکا در حاشیه جاده
1-5- تعاریف و مفاهیم
1-5-1- دوایر سالانه
ویژگیهای رویشگاه به شکل متناسبی در پوشش گیاهی منعکس می شود و شاخص های کیفیت را میتوان در پوشش گیاهی یافت نمود (بارنس[3]، 1998). رشد درخت ترکیبی از عوامل محیطی شامل انسان و طبیعت میباشد که الگوی رویش درخت را در طول زمان تغییر میدهد. با شناخت شرایط محیطی که توسط حلقههای رویشی درختان نشان داده می شود بهتر میتوان شرایط محیطی را در آینده پیش بینی کرد (عابدینی و همکاران، 1387 ؛ حبیبی بی بالانی، 1387). چوب نتیجه یک فرایند بیولوژیکی میباشد که تحت تاثیر دامنه گستردهای از عوامل ژنتیکی و محیطی رشد می کند و ویژگیهای متفاوتی دارد. درک فرایندی که سبب رشد درختان می شود، به درک چگونگی پدید
خرید اینترنتی فایل کامل :
آمدن خصوصیات متفاوت چوب کمک می کند (پانچس[4] ، 2004). تنش گیاهان در روی حلقههای رویش بسته به نوع گونه، شکل رشد، موقعیت رویشگاه، نوع خاک، مبدا ژئولوژیکی و وقوع تنشهایی مانند مسمومیت، هجوم انگل ها، پای کوبی و فشرده شدن خاک متفاوت میباشد (والتر[5] ، 1973).
1-5-2- جادههای جنگلی
1-5-2-1 ضرورت احداث جادههای جنگلی
ضرورت احداث جادههای جنگلی به طور خلاصه شامل حفاظت موثر از جنگل، امكان دخالتهای عملی مدیریتی در امر پرورش و جوانسازی جنگل، توسعه جنگل وجنگلداری، اكوتوریسم، به حداكثر رساندن ارزش افزوده تولیدات و جلوگیری از ضایعات محصولات جنگلی و نگه داشتن اكوسیستم و به حداقل رساندن تخریب میباشد (ساریخانی 1380).
1-5-2-2 انواع جادههای جنگلی:
جادههای جنگلی به دو دسته جادههای اصلی جنگلی و جادههای فرعی جنگلی تقسیم میشوند. جادههای اصلی جنگلی خود به سه دسته تقسیم میشوند:
_ جاده اصلی جنگلی درجه یك: این جادهها اتصال حوزه های آبخیز به جادههای اصلی و فرعی عام المنفعه را فراهم میكند. عرض این جادهها 5/5 متر میباشد. این نوع جاده پر ترافیكترین نوع جادههای جنگلی است كه می تواند براحتی تا میزان 20000 وسیله نقلیه در سال را تحمل نمایند و در تمام طول سال قابل عبور و مرور میباشند. تناژ قابل تحمل بر روی این جاده 40 تن میباشد (ساریخانی 1380).
_ جاده درجه دو جنگلی: این جادهها یک طرفه بوده و داخل سری ایجاد ارتباط نموده گاهی هم سریهای مختلف را به یكدیگر مرتبط مینمایند. عرض این جادهها 5/4متر میباشد میزان حجم ترافیک قابل تحمل این جادهها بیش از 10000 و كمتر از 20000 در سال میباشد و در تمام فصول سال مگر در شرایط نامناسب قابل استفاده میباشد. تناژ قابل تحمل بر روی آن 30 تن میباشد (ساریخانی 1380).
_ جاده درجه سه جنگلی: این جادهها به جادههای شبكهبندی نیز معروف هستند و یكبانده اند. میزان حجم ترافیک قابل تحمل در این جاده حدوداً تا 10000 وسیله نقلیه در سال میباشد. در این جاده در شرایط مناسب در تمام فصول سال باز است و تناژ قابل تحمل بر روی این جاده 25 تن میباشد (ساریخانی 1380).
1-5-3- مشخصات گیاهشناسی درخت توسكا
1-5-4- خاکشناسی جنگل
1-5-5- تعریف اصطلاحات بکار گرفته شده در پژوهش:
حاشیه جاده: فاصله حداکثر یک متری از لبه جاده
توده داخل عرصه: فاصله 5/1 برابری ارتفاع درختان اندازه گیری شده در حاشیه جاده در داخل جنگل که مکان انداره گیری درختان توسکا برای آمارگیری از درختان داخل توده می باشند.
بالا دست و پایین دست جاده: دو طرف جاده که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند.
سمت رو به جاده درختان: سمتی از درختان که از طرف جاده قابل دید است.
سمت پشت به جاده درختان: سمتی از درختان که عکس طرف رو به جاده است.
[1]-Parendes & Jones
[2]-Gelbard & Belnap
[3]-Barnes
[4]-Punches
[5]-Walter
[6]-Lugo & sky
[7]-Egan et al
[8]-Venkatram et al
[9]-Karim & Mallik
[10]-Johnson et al
[11]-Lamont et al
[12]-Furniss
[13]-Forman & Deblinger
[14]-Sakai
[15]-Schoenholtz
[16]-Karen
[17]-Brais
[18]-Wasterlund
